Unia Europejska porozumiała się w sprawie wieloletniego budżetu oraz także funduszu odbudowy, które w sumie mają wynieść 1,82 bilionów euro. Ursula von der Leyen – przewodnicząca Komisji Europejskiej oraz Charles Michel – szef Rady Europejskiej po zakończeniu szczytu mówili, że jest to moment historyczny dla całej Wspólnoty.
Negocjowali pieniądze, ale tak naprawdę chodzi o dużo, dużo więcej. Chodzi o rodziny, pracowników, zdrowie, miejsca pracy oraz dobrobyt. Wierzą w to porozumienie. Uważają, że będzie to decydujący moment w podróży europejskiej, ale przeniesie nas ono także do przyszłości.
Co z praworządnością?
Ostatniej nocy samej negocjacji zmieniono zapisy wcześniejsze, które dotyczyły uzależnienia funduszy unijnych od praworządności, usuwając odniesienie do tejże kwestii z fragmentu, który opisywał mechanizm warunkowości. W samych wnioskach ze szczytu przyjętych przez wszystkich przywódców pojawił się zapis, że Rada Europejska znacznie podkreślała ochrony finansowych interesów Unii Europejskiej oraz poszanowania samej praworządności.
To właśnie na tej podstawie wprowadzony zostanie system warunkowości w celu samej ochrony budżetu oraz także funduszu odbudowy. W tymże kontekście Komisja zaproponuje środku w przypadku wszelkich naruszeń, które Rada przyjmie większością kwalifikowaną głosów. Rada Europejska powróci jednak szybko do tej sprawy. Oznacza to, że Komisja w pierwszej kolejności przedstawi propozycję mechanizmu mającego chronić tenże budżet, a następnie Rada Unii Europejskiej ten mechanizm zatwierdzi większości kwalifikowaną. Później sprawa trafi na Radę Europejską, gdzie zapadają decyzje jednomyślne.
Pierwszy raz w historii europejskiej budżet będzie w sposób jasny powiązany ze wszelkimi klimatycznymi celami, po raz pierwszy poszanowanie dla praworządności jest kryterium decydującym dla wszelkich budżetowych wydatków.
Szefowa Komisji Europejskiej przekonywała, że tekst ostateczny dotyczący praworządności jest o wiele lepszy, aniżeli przed poprawkami. W dokumencie zobowiązanie jest bardzo jasne na rzecz samej praworządności oraz bardzo jasne zobowiązanie do ochrony finansowych interesów Unii Europejskiej. Jest to ze sobą ściśle powiązane. W przypadku jakichkolwiek naruszeń środki będą przejęte.
Jakie są szczegóły porozumienia?
Porozumienie, które zostało zawarte na szczycie Unii Europejskiej we wtorek nad ranem tak naprawdę zakłada powołanie funduszu odbudowy o wartości łącznej 750 miliardów euro. Z tejże sumy dokładnie trzysta dziewięćdziesiąt miliardów euro stanowiły będą granty, a trzysta sześćdziesiąt miliardów euro pożyczki. Z tejże sumy trzystu dziewięćdziesięciu miliardów euro to granty, a trzysta sześćdziesiąt miliardów euro pożyczki.
Taka zmiana proporcji z początkowo proponowanych przez Komisję Europejską pięćset miliardów euro grantów oraz dwieście pięćdziesiąt miliardów euro pożyczek musiała za sobą pociągnąć cięcia w naprawdę wielu obszarach.
I tak, wydatki na rolnictwo zmniejszone zostaną o połowę do 7,5 miliarda euro, w programie innowacji oraz badań Horyzont środki się skurczą z 13,5 miliardów euro do pięciu miliardów euro, a na inwestycyjny program zamiast 30,3 miliardów euro będzie to 5,6 miliardów euro.